(عضو گروه نویسندگی صریر وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان)
معلم یکی از عناصر مهم در نظام آموزشوپرورش هر کشوری است. الگویی بیبدیل که رفتار، منش و شخصیت دانش آموزان را تحت تأثیر خود قرار میدهد. محیط یادگیری بهخودیخود محیطی خشک و بیروح است و این معلم است که از هر ابزاری جهت پویا و زنده کردن این فضای آموزشی و جذب دانشآموز استفاده میکند. یکی از این ابزارها، آراستگی ظاهری و نحوهٔ پوشش معلم است که در کنار دیگر مؤلفههای آموزشی تأثیر بسزایی بر هوش و ذهن دانشآموزان دارد.
امروزه، دانشآموزان بهشدت تحت تأثیر رسانههای دیداری قرار دارند و پیامهایی بیشتر در ذهنشان ثبت و ضبط میشوند که به لحاظ بصری موردپسند واقعشده باشند. کودکان و نوجوانان از طریق چشم بیشتر از گوش و دیگر حواس، امور را فرامیگیرند. بنابراین ظاهر شخص از بعد بصری، تأثیری حیاتی در رشد فراگیران دارد. دانشآموزان به دلیل تغییراتی که گفته شد بسیار ریزبین و دقیقتر از گذشته شدهاند و به رنگ و نوع پوشش معلمان بسیار توجه میکنند. اگرچه لباس، شخصیت، منش و نگرش معلم را شکل نمیدهد، اما زمینهٔ قضاوت دانشآموزان را فراهم میآورد. هر چه ظاهر معلم آراستهتر و منظمتر باشد، دانشآموزان آرامش بیشتری احساس کرده، با علاقهمندی بیشتری در کلاس درس حاضر میشوند، با معلم خود بهتر ارتباط برقرار میکنند و درصد موفقیتشان بسیار بالا میرود. در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام آمده است که: «البسه جدیداً و عَشّ حَمیدا؛ لباس نو بپوش و نیکنام زندگی کن»
در کشورهای پیشرفته دانشآموزان زمان زیادی را در محیطهایی مانند سالن نمایش، حیاط، کتابخانه و… میگذرانند؛ ولی متأسفانه در ایران دانشآموزان بیشتر وقت خود را در کلاس درس سپری میکنند. بنابراین برنامهریزی برای هر چه لذتبخش کردن این محیط یادگیری اهمیت زیادی دارد.
رنگ لباس
معلم رکن اساسی کلاس درس است. لباسی که او متناسب با روحیهٔ دانشآموز بر تن کرده، میتواند یکی از عوامل ایجاد انگیزه در دانشآموز باشد؛ لباس او نوازشگر چشمان دانشآموزان میشود و ارتباطی صمیمی بین آنها شکل میگیرد. رنگهای گرم و روشن در تحریک یادگیری بسیار مؤثرند؛ بهعنوانمثال، پوشیدن لباسهایی به رنگ سفید، کرم و زرد ملایم در محیط آموزشی باعث تقویت حافظه و تمرکز میشوند. پوشیدن لباس روشن و شاد علاوه بر اینکه برای خود فرد لذتبخش است و به او آرامشی خاص میدهد، بر محیط پیرامونی او نیز تأثیر بسزایی میگذارد. بهتر است معلمان سرکلاسهایی مانند درس ریاضی که تمرکز و آرامش بیشتری میطلبد بیشتر از لباسهای رنگ روشن استفاده کنند. این نوع رنگها در کاهش استرس و ترس دانشآموز بسیار کمککننده هستند.
نوع پوشش
معلم نباید از پوششی با طرحهای شلوغ، پارچههای گرانقیمت و خیرهکننده که ذهن دانشآموز را به هم میریزد، استفاده کند. ظاهری ساده، اما مرتب و تمیز میتواند آراستگی را حفظ کند. لباس معلم باید در عین سادگی زیبا باشد. سادهپوشی معلم باعث میشود تا دانشآموز ضمن فراگیری علم، درس سادهزیستی، قناعت، نظم و نظافت که از مهارتهای حیاتی زندگی امروزی هستند را نیز بیاموزد. لازم به ذکر است که اگرچه سادگی از فضیلتهاست، اما با یکسانپوشی و عدم تکرار و تنوع متفاوت است. متنوع پوشیدن معلم به محیط فراگیری، جان و روح میدهد و دانشآموز را از بیحوصلگی و خمودی درمیآورد.
پوشش معلم بهتر است طبق استانداردهای روز و مطابق با هنجارها و ارزشهای جامعه باشد. این روزها، به دلیل رشد فزایندهٔ رسانههای سمعی و بصری، سطح توقع دانشآموزان از جامعه و بهویژه محیط آموزشی خود بالا رفته است. معلمی که بالباسهای عجیبوغریب و دور از شأن خویش در کلاس درس حضور پیدا میکند، دانشآموز را دلزده و ناراضی کرده و درنتیجه کارایی کلاس کاهش مییابد و متأسفانه شأن، منزلت و شخصیت خود را نیز مورد سؤال، تمسخر و استهزا دانشآموزان قرار میدهد.
هارمونی رنگ مانتو و مقنعه، کیف و کفش در خانمهای معلم و کتوشلوار و پیراهن، ساعت و کمربند در آقایان بسیار حائز اهمیت بوده و در نظر دانش آموزان بسیار جذاب است. لباسهای چندرنگی و نامتناسب باعث بههمریختگی ذهن و حواسپرتی دانشآموز میشود. خوشپوش بودن معلم نقش مهمی در گیرایی و کارآمدی کلاس درس ایفا میکند.
آرایش غلیظ و نابهنجار و استفاده از پوشش جیغ و تند فارغ از حکم فقهی، شایستهٔ مقام پرمنزلت معلم نیست.
معلم بهتر است در برخی جلسات هماندیشی و مشاوره، جلسات اولیا و مربیان و جلسات همافزایی با مسئولین و مدیران از لباس رسمی استفاده کند؛ ولی در زمانهای عادی لباسهای راحتتر و معمولیتر بپوشد. در این صورت دانشآموزان با او احساس راحتی، نزدیکی و صمیمیت بیشتری میکنند و رابطهای دوستانه بین آنها شکل خواهد گرفت.
اگر دانشآموزی پدر یا مادر و یا یکی از بستگان خود را از دست بدهد معلم بهتر است که برای نشان دادن شریک بودن در غم او، ارزش قائل شدن و احترام گذاشتن به او یک روز لباس مشکی بپوشد. در این صورت است که دانش آموزان احترام به همدیگر و مشارکت در ناراحتیهای یکدیگر را تمرین کرده و مهارتهای ارتباطهای اجتماعی را یاد میگیرند.
متأسفانه نظام آموزشی کشور ما درزمینهٔ پوشش معلمها و دانشآموزان با چالش جدی روبرو بوده و هست. به دلیل شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر خانوادهها و اجتماع، معلمان و دانشآموزان از رنگها و پوشش مناسبی استفاده نمیکنند. سیستم آموزشی هم تحتالشعاع شرایط اقتصادی نابسامان قرارگرفته و معلمها نمیتوانند برای خرید پوشاک، هزینههای زیادی را متحمل شوند. تصمیمگیری در این زمینه در دست کسانی است که نه خودآگاهی دارند و نه از متخصصان، کارشناسان و آگاهان این امر مشورت و مشاوره میگیرند. هنوز سلیقههای سنتی مآبانه در مدارس اعمال میشود. همین نکات ریز اما مهم، تأثیر فوقالعادهای بر روند تحصیل آیندهسازان این مرزوبوم گذاشته است.
انتهای پیام/